Auzitegiak Ahotsa.inforen kereila artxibatu du

Gogora ditzagun gertaerak: Ahotsako kazetari batek protesta bat grabatzen du higiezinen agentzia baten aurrean, Donibane auzoan. Udaltzaingoak esku hartzen du, eta Mozal Legea aplikatuz salatu egiten du kazetaria irudiak grabatzeagatik eta zabaltzeagatik. Udalak espediente bat ireki eta 600 euroko isuna proposatzen du. Kazetariak ukatu egiten ditu gertakariak, eta harriduraz irakurtzen du espedientean leporatzen zaiona: adingabeak erabili zituela, mozorroa erabili zuela (garai horretan derrigorrezkoa zen maskarilla COVID-19agatik) eta indarkeria edo larderia erabili zuela. Horrez gain, Udaltzaingoak gezurra esan zuen eta kazetariari leporatu zion «Espainiako legeekin ipurdia garbitzen dut» esatea.

Kazetariak bere alegazioak aurkeztu zituen, eta agentearen akusazio bakoitza berresteko eskatu zuen. Ohikoa denez, agenteak salaketa berretsi besterik ez zuen egin, akusazio faltsu bakar bat ere ukatu gabe. Udalak aurrera egin zuen espedientearekin eta kazetariari epe bat eman zion azken alegazioak aurkez zitzan.

Egoera horren aurrean, kazetariak bideo bat bidali zuen Udalera, non esku-hartze horretan gertatutako guztia agertzen zen. Hala, erabat baztertu zituen agentearen akusazioak, eta agenteak egia esan ez zuela agerian geratu zen. Gainera, bere aurka behar ziren administrazio-neurriak hartzeko eskatu zuen.

Hori ikusita, Udalak atzera egin zuen eta isuna artxibatu zuen, eta adierazi zuen grabazioa egin eta zabaldu bazen ere, grabazioan ez zela ikusten agentearen zenbakia, eta ezin zitzaiola identifikatu, eta, beraz, hasiera batean egotzi nahi zitzaion falta ez zela egon. Falta hori, Mordaza Legearen arabera, segurtasun-indar eta -kidegoetako agintari edo kideen irudiak edo datu pertsonal edo profesionalak baimenik gabe erabiltzea zen, agenteen segurtasun pertsonala edo familiarra arriskuan jar dezaketenak.

Udalak ez zuen espedienterik ireki agentearen deklarazioan faltsukeriarik egon ote zen argitzeko, eta, beraz, Ahotsa.info kazetariak kereila bat aurkeztu behar izan zuen gertakariak iker zitezen; izan ere, salaketan dokumentuak faltsutzeko delitu bat egin zuela ulertu zuen kazetariak, bere aurkako akusazioak larriagotzeko asmoz.

Agenteak epaitegiaren aurrean deklaratu zuen, eta instrukzio-epaileak jarduketak artxibatzea agindu zuen. Artxibo hori errekurritu egin zen, eta orain Probintzia Auzitegiak berretsi du.
Hona hemen Auzitegiak erabilitako argudioak:

«Azkenik, espedientea artxibatu egin zela ikusita, gainerako inguruabarrak (indarkeria edo larderia, adingabeen erabilera, mozorroaren erabilera edo «Espainiako legeekiko ipurdia garbitzen dut” bezalako esaldiak) ez dira baloratu espedientean, eta, beraz, «udaltzainak gertakarien inguruan egindako kontakizuna ezin da FALTSUTZAT jo, Zigor Kodearen 390. artikuluan eta hurrengoetan ezarritakoaren arabera».

«…, adierazi behar da ez direla kontuan hartu espedientearen eremuan, artxibatu egin baita, eta, beraz, nekez erabili zitezkeen balizko zehapen bat larriagotzeko oinarri gisa, zeina ez baita ezarri»… eta bidezkoa da kereila behin betiko artxibatzea, honako hau alegatuz: «ez da behar bezala justifikatzen delitua egin izana».

Beraz, artxibo honetan, agente batek dokumentu ofizial batean adierazitako faltsutasunek ez dute ondoriorik agente horrentzat, azkenean ez baitzen isunik ezarri. Hori bai, Audientziak alde batera utzi du kazetariaren aurkako zigorrik gauzatu ez bazen, salaketa artxibatu egin zelako, agentearen kontakizuna desmuntatzen zuten irudiak zeudelako. Ahotsa.inforen kamerak bideoa grabatu izan ez balu, inolako zalantzarik gabe, ezarritako isuna ordaindu beharko zuen kazetariak, poliziaren bertsioan oinarrituta.

Agenteek pribilegioa dute gainerako herritarren aurrean, eta salaketa-orri batean jasotzen dutena egiazkotasun-presuntzioa dago. Aldiz, edozein herritarrak esaten duena, ez. Horregatik, Mozal Legeak ezarritako zigorren aurrean herritar batek esan dezakeenak ez du inolako garrantzirik. Agenteen posizio pribilegiatuak ekartzen du erantzukizun handiagoa eskatu behar zaiela salaketak egiterakoan, eta ezin dutela fede txarrez jokatu. Oraingo honetan, ez dugu zalantzarik salaketaren helburua zela Ahotsa.infoko kazetariaren lana eragoztea eta herritarren protestak eta poliziaren jarduna ez ikustearena.

Kazetariari isuna kendu bazaio, hain zuzen ere kazetariak gertatutakoa grabatu zuelako izan da. Poliziaren jarduna grabatu izanak zigorretik salbatu du, eta poztu egiten gara horregatik.

Artxibo horren ondoriozko egoera, beraz, kafkiano samarra da; izan ere, pertsona batek frogatzen badu salaketa batek jasotzen duena ez dela egia, gertatzen den gauza bakarra da salaketa kentzea, baina ez dago inolako erantzukizunik gertatutakoa makillatu zuen agenteari erreklamatzeko. Jakina, edozein herritarrak ezin badu bere errugabetasuna frogatu (ez duelako grabatu edo lekukorik ez duelako), salaketa bere bideari jarraitzen dio, eta azkenean isuna ordaintzen du.

Salatzen dugu artxibo honek zigorgabetasun-giroa elikatzen duela, eta zenbait agentek salaketetan jaso ahal izango dituztela gertatu ez diren egitateak, eta salaketa horiek oinarri izango direla edozein isunerako, baldin eta, adibidez, herritarrak ez badu lortzen egitateak grabatzea. Guk, gure aldetik, kalean gertatzen dena islatzeko lanean jarraitzeko konpromisoa adierazten dugu, zer gertatzen den ezkutatzen dutenen mehatxu eta zigor guztien gainetik.